مطالعه امکانسنجی چیست

مطالعه امکانسنجی چیست

مطالعه امکانسنجی یا Feasibility Stusy برای اتخاذ تصمیم در مورد سرمایه گذاری در یک پروژه صنعتی باید متضمن مبنایی فنی، اقتصادی و بازرگانی باشد.مطالعه امکانسنجی چیست

چرا امکان سنجی؟

برای رسیدن به این هدف، باید از روش آزمون پیاپی با یک دور کسب  اطلاعات و مقایسه آنها با استانداردها و ارتباطات متقابل استفاده کرد.

«مطالعه امکانسنجی» باید این فرآیند بهینه سازی را توصیف و مفروضات و راه حل های انتخاب شده را توجیه کند و دامنه پروژه را به عنوان ادغام جایگزین های جزیی و منتخب معین سازد.

توضیحات

اگر پروژه به رغم جایگزین هایی که مورد بررسی قرار گرفت دارای قابلیت دوام نباشد، این موضوع باید در «مطالعه امکانسنجی»(طرح توجیهی) گفته و توجیه شود.

بخش‌ها و ابعاد مطالعه امکان‌سنجی

باتوجه به موارد مطروحه، هدف و چیستی یک مطالعه امکان‌سنجی تبیین گردید. در گام بعد لازم است تعیین شود مطالعه امکان‌سنجی باید دارای چه ابعادی باشد و چه بخش‌هایی باید در گزارش آن گنجانده شود. ابتدا لازم است به نکاتی که باید در مطالعه امکان‌سنجی بررسی شود، اشاره نمود:

فرایند کنترل و شاخت مسائل
شناسایی اهداف، فرصت‌ها و تهدید‌ها
شرح موقعیت‌ها
شناسایی درآمدها
شناسایی هزینه‌ها
تجزیه و تحلیل یک پروژه

اجزای یک طرح امکان‌سنجی:

  اول: آشنایی با طرح و شرکت
 دوم: بررسی اقتصادی (مطالعات بازار)
 سوم: مطالعات فنی و برآورد امکانات زیربنایی طرح
 چهارم: برآورد سرمایه‌گذاری طرح
 پنجم: برآورد هزینه‌های تولید و ارزش فروش سالانه طرح
 ششم: پیش‌بینی مالی و نحوه تامین مالی طرح
 هفتم: تعیین شاخص‌های مالی و اقتصادی طرح

همچنین این مطالعات برای طرح‌ها و پروژه‌های ذیل صورت می‌پذیرد:
احداث کارخانه‌های صنعتی و تولیدی
راه‌اندازی کسب و کارهای خدماتی و جدید
پروژه‌هایی که یک بار اتفاق می‌افتند مانند: پروژه‌های عمرانی
تصمیم گیری و انتخاب بین چند گزینه سرمایه‌گذاری

 اهداف مطالعه امکان سنجی

طرح‌های امکان سنجی با اهدافی به شرح ذیل، تهیه می‌گردند:

به موسسات مالی
جهت دریافت وام و تسهیلات
معرفی طرح به سرمایه‌گذاران جدید
اخذ مجوزها
تلفیق شرکت ها
و…

 مراحل مطالعه امکان سنجی
در این قسمت، مراحل انجام یک مطالعه امکان سنجی تبیین می‌گردد که عبارتند از:

1- بررسی تقاضا، تعیین حوزه عملکرد یا محدوده پروژه، شناخت سیستم موجود، شناخت نیازها و مشکلات

2- بررسی و تحلیل اهداف سیستم جدید که معمولاً براساس اولویت و تقدم اجرایی، طبقه بندی می‌شوند، پس برای هر هدف، باید افراد و واحدهای ذینفع مشخص گردند.

3- تعیین محدودیتهای خارجی

4- تعیین عوامل محدود کننده اجرای پروژه، به عبارت دیگر، میزان ریسک در موفقیت پروژه، مشخص شود.

5-تعیین دقیق محدوده پروژه، نیازها را مشخص نموده و به تایید مشتری برسد.

6- ارائه راه حل

7- بررسی اقتصادی پروژه، هزینه‌های سخت افزاری، نرم افزاری، افراد، مکان و زمان باید معین گردد.

 پنج فاکتور رایج در مطالعه امکان سنجی

عبارت مخفف تلوس (TELOS) به معنی پنج زمینه در امکان سنجی است که شامل موارد ذیل می‌باشد:

1) فنی
2) اقتصادی
3) قانونی
4) عملیاتی
5) زمان بندی

 امکان سنجی زمان‌بندی

در صورتی که زمان تکمیل پروژه بیش از حد، طولانی باشد، قبل از اینکه به عنوان پروژه‌ای مفید تلقی گردد، ممکن است دچار شکست شود. معمولاً این بدین معنی است که تخمین بزنید توسعه یک سیستم، چقدر طول می‌کشد و آیا می‌توان آن را در یک بازه زمانی و با استفاده از برخی روش‌ها مانند دوره بازگشت، تکمیل نمود. امکان سنجی زمان‌بندی، مقایسی است جهت اینکه زمان‌بندی یک پروژه تا چه حد منطقی است؟برخی از پروژه‌ها با موعدهای مشخص شروع می‌شوند و شما باید تعیین کنید که این موعدها آیا اجباری هستند یا تنها زمان‌های مطلوب می‌باشند.

جنبه‌های ارزیابی طرح در مطالعات توجیهی

1) ارزیابی بازار
2) ارزیابی فنی
3) ارزیابی مالی
4) ارزیابی اقتصادی

ارزیابی بازار

ارزیابی بازار، یک کار مقدماتی در انجام مطالعات یک طرح است که در آن دو سوال بدین شرح مطرح می‌گردد:

1.نیاز بازار به محصول یا خدمات مورد نظر، چقدر خواهد بود/
2.سهم بازار برای محصول یا خدمات طرح مورد نظر، چقدر خواهد بود؟
اطلاعات مورد نیاز:

روند مصرف گذشته و سطح مصرف فعلی
عرضه در گذشته و حال
امکانات و محدودیت‌های تولید
واردات و صادرات
رقابت
ساختار هزینه
ثبات تقاضا

 ارزیابی فنی

مهمترین سوالات در ارزیابی فنی (مطالعه جنبه‌های مهندسی طرح)

مطالعات و تست‌های مقدماتی انجام  شده است؟
در دسترس بودن مواد خام، انرژی و سایر ورودی‌ها تضمین شده است؟
ظرفیت و محل اجرای طرح، مناسب انتخاب گردیده است/
روش تولید، درست انتخاب شده است؟
ماشین الات و تجهیزات، مناسب انتخاب شده است؟
آتکنولوژی پیش‌بینی شده از نقطه نظر جامعه، مناسب می‌باشد؟

ارزیابی مالی

در ارزیابی مالی طرح توجیهی، موارد ذیل بررسی می‌گردد:

میزان سرمایه مورد نیاز طرح
هزینه سرمایه
نقطه سر به سر
جریانات نقدی
ارزش فعلی خالص و نرخ بازده داخلی طرح و…
وضعیت و عملکرد مالی

مطالعه امکانسنجی چیست

اثرات ارزیابی اقتصادی

در ارزیابی اقتصادی، موارد ذیل مورد بررسی قرار می‌گیرد:

تجزیه و تحلیل هزینه و منفعت طرح از دید جامعه
صرفه جویی در جامعه
خودکفایی
اشتغال

تهیه و ارائه گزارش مرحله نهایی مطالعه امکان سنجی

بی طرفی:  بی طرفی، یک فاکتور مهم و معتبر از طرف سرمایه گذاران و موسسات وام دهنده است.
 تجربه: امکان سنج باید فردی باشد تا بتواند به درستی هزینه، زمان، افراد لازم و تعیین سرحدات را تخمین بزند.

منبع:

ارزیابی طرح های اقتصادی «سید احمد میرمطهری»

کتاب جامع طراحی و تدوین طرح کسب و کار
تالیف: دکتر رضا محمد کاظمی- دانشیار دانشکده کارافرینی دانشگاه تهران

تدوبن:  گروه تولید محتوی سپینود شرق